อุปาทาน คืออาการที่จิตยึดมั่นกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเหนียวแน่น
อุปาทานขั้นหยาบ เช่น หวงขยะทางอารมณ์ไว้ทั้งที่ควรทิ้ง
อุปาทานขั้นกลาง เช่น ห่วงสิ่งที่ ‘ควรห่วง’ ทั้งยังไม่ถึงเวลา
อุปาทานขั้นละเอียด เช่น สำคัญผิดว่าเป็นตนทั้งที่ไม่ใช่
มือใหม่เจริญสติจะเริ่มเห็นว่า
หน้าตาของ ‘อุปาทาน’ เป็นอย่างไร
ก็จากการฝึกรู้ฝึกดูตอนเกิดอุปาทานขั้นหยาบ
อะไรที่เสียไปแล้ว อะไรที่หายไปแล้ว
อย่างไรก็เอาคืนไม่ได้แล้ว แต่ใจยังทุรนทุราย
ทรมานเกินกว่าจะยอมรับความจริง
แค่บอกตัวเองว่า ‘นี่แหละ! ตัวอย่างของอุปาทาน’
เห็นเป็นอาการไม่ยอมคาย ไม่ยอมคืน ไม่ยอมรับ
ปล่อยไม่ได้ ต้องยึดไว้ท่าเดียว
แค่เห็น ก็เริ่มคลายแล้ว
เมื่อเริ่มคลาย ก็พิจารณาต่อว่า
สิ่งที่ยังยึดอยู่ในใจนั้น แท้จริงมีแต่มโนภาพ
เป็นภาพของสิ่งที่เสียไปแล้ว หายไปแล้ว
จะเป็นบุคคล ทรัพย์สิน ชื่อเสียง หรือสิ่งมีค่าใดๆก็ตาม
เมื่อใดมโนภาพนั้นๆผุดขึ้นมา
เมื่อนั้นอาการดิ้นรนยึดมั่นจะกำเริบตาม
แล้วมีเสียงในหัวประมาณว่า รับไม่ได้ ทนไม่ได้ ยอมไม่ได้
เป็นตัวบอกระดับความทุกข์ที่พลุ่งพล่านอยู่
เมื่อได้เห็นกลไกการทำงานของจิต
เมื่อเกิดสติเห็นว่าเป็นแค่อาการยึดติดที่สูญเปล่า
เมื่อนั้นจะเกิดอาการคาย คืน
ตลอดจนยอมรับสภาพขึ้นมาแทนทันทีเช่นกัน
---Dungtrin---
